Over de Prijs van de KANTL voor Proza
De KANTL reikt jaarlijks een literaire prijs uit. Die prijs richt zich afwisselend op proza, podiumteksten, essay en poëzie. Voor de KANTL-prijs van 2020 kwamen alle prozawerken uit de periode tussen 2016 en 2019 in aanmerking. De jury koos voor de oorlogsroman WIL van Jeroen Olyslaegers (De Bezige Bij, 2016).
Jeroen Olyslaegers (Mortsel, 1967) schrijft columns, theaterteksten en proza. Met zijn romans WIJ (2009, genomineerd voor de Gerard Walschap Literatuurprijs) en WINST (2012) liet hij zich opmerken in de Nederlandse letteren. In 2014 ontving hij de Arkprijs van het Vrije Woord voor zijn werk en maatschappelijk engagement, en de Edmond Hustinxprijs voor zijn theateroeuvre. Met de roman WIL uit 2016 schreef hij het sluitstuk van zijn trilogie over onze ontspoorde tijd en over de positie van het individu tegenover de gemeenschap. Het betekende de doorbraak van Jeroen Olyslaegers. Het boek werd bekroond met de Fintro Literatuurprijs (vakjury en lezersjury), de Confituur Boekhandelsprijs, de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Proza, de F. Bordewijk-prijs en stond op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs en de Inktaap.
De jury verkoos dit boek boven de romans De heilige Rita van Tommy Wieringa, Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer en Zwarte schuur van Oek de Jong, die ook voor de prijs genomineerd waren.
Uit het juryrapport:
'WIL speelt in Antwerpen tijdens de Tweede Wereldoorlog en zoomt in op het aandeel van de Antwerpse politie bij de Jodenvervolging. Hij staat daarbij op de schouders van eminente historici als Herman van Goethem en Lieven Saerens. Maar anders dan een historicus die geschiedenis zou kunnen reconstrueren is Olyslaegers er als romanschrijver in geslaagd die verwarde periode van collaboratie en verzet en de grijze zone tussen waarheid en leugen tot leven te brengen met behulp van de verbeelding. Met Wilfried Wils heeft hij een ambigue hoofdpersoon gecreëerd. Hij is zowel hulpagent als dichter. Ook zijn positie is dubbelzinnig: is hij net als veel van zijn collega-agenten een ordinaire collaborateur, is hij een verborgen verzetsstrijder of gewoon een handige opportunist, ‘een tweezak’ zoals Olyslaegers het noemt? [...] Met zijn genuanceerde, goed gedocumenteerde en vooral empathische roman heeft Olyslaegers een bijdrage geleverd tot het collectieve verwerkingsproces. Met raak getypeerde en genuanceerd uitgewerkte personages, levendige scenes en een meeslepende vertelstijl, is hij erin geslaagd om zonder een moreel oordeel of een ideologische boodschap op te dringen de lezer ervan bewust te maken dat er een Wilfried Wils schuilt in elk van ons en dat er veel meer grijs is dan wit of zwart.'
Het volledige juryrapport is hier te vinden. De juryleden zijn: Hugo Brems (voorzitter), Piet Couttenier, Leen Huet, Kris Humbeeck en Peter Theunynck.
Vorige laureaten van deze prijs waren Ilja Leonard Pfeijffer, Arnon Grunberg en Stefan Brijs.
Over de Leon Elautprijs
Naast haar literaire prijs reikt de KANTL ook elk jaar een wetenschappelijke prijs uit. Dit jaar is dat de Leon Elautprijs voor een werk over de Vlaamse ontvoogding. De Leon Elautprijs bekroont een studie op het gebied van de culturele Vlaamse Beweging in de 19de en de eerste helft van de 20ste eeuw. Het gaat om een vierjaarlijkse prijs, dat wil zeggen dat de jury voor de prijs 2020 kon selecteren uit alles wat zij binnen het domein in de periode 2016-2019 aan waardevols of vernieuwends, zowel als boek of dissertatie, had opgemerkt.
Ludo Stynen is de laureaat van 2020. Hij is een geroutineerd biograaf. Met de publicatie van Pol De Mont. Een tragisch schrijversleven, dat in 2017 bij Polis verscheen, heeft hij nu vijf biografieën op zijn naam (naast die van de gezusters Loveling, Lode Zielens, Anton Bergmann en Jan Frans Willems). Daarmee heeft hij een ruime kennis opgedaan over een reeks literaire auteurs die ook, in mindere of meerdere mate, een rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de Vlaamse beweging.
Uit het juryrapport :
'Stynen heeft niet de ambitie het genre van de biografie grondig te vernieuwen. Hij is eerder een klassiek en traditioneel biograaf die zich uitgebreid documenteert en die vooral een scherp oog heeft voor archiefmateriaal. Hij neemt ook telkens de zorg om gewetensvol en met veel doorzettingsvermogen de bestaande literatuur op te zoeken, samen te vatten of te parafraseren [...] De werkzaamheden van Stynen als biograaf getuigen van een onverminderde aandacht voor figuren die een rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de Vlaamse emancipatie. Daardoor alleen al verdient hij bekroond te worden met de prijs. Het levensverhaal van Pol De Mont zet Stynen de kroon op zijn werk. Met zijn vijf biografische boekwerken kan Ludo Stynen worden beschouwd als een waardevolle kroniekschrijver van een aantal vooraanstaande schrijvers die in het Vlaamse culturele ontvoogdingsproces en de natievorming in Vlaams-België een rol hebben gespeeld. De jury heeft geoordeeld dat dit geheel op zich verantwoordt om hem wegens zijn algemene verdiensten voor de studie van de Vlaamse beweging met de Leon Elautprijs 2020 te bekronen.'
Het volledige juryrapport is hier te vinden. De juryleden zijn: Piet Couttenier (voorzitter), Anne Marie Musschoot, Wim Vandenbussche en Leen van Dijck.
Over de KANTL
Het doel van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL) is de studie, de beoefening en de bloei van de Nederlandse taal en letteren. De KANTL organiseert culturele en wetenschappelijke evenementen, geeft monografieën en een tijdschrift uit en kent allerlei prijzen toe. Een bijzondere plek in de werking van de KANTL wordt ingenomen door de zorg en de promotie voor de literaire canon.
Over de prijsuitreiking
Jeroen Olyslaegers en Ludo Stynen nemen hun prijs in ontvangst in de KANTL op 21 oktober tijdens het evenement Open Kantl.
Deel deze pagina